Tips voor frisse lucht
Ongeveer driekwart van de fijnstof die we binnenkrijgen, ademen we thuis in, becijferden onderzoekers van TNO en de Universiteit van Utrecht onlangs.
Wat kun je doen om die blootstelling te verlagen zonder een duur – en misschien wel niks uithalend – apparaat te kopen?
Goed je huis ventileren, om te beginnen.
Veel van de fijnstof in huis is afkomstig van buiten, zeker als je vlak bij een drukke weg woont. Let er daarom wel op dat je de ramen niet openzet tijdens de spits.
Zuiveren luchtzuiveraars de lucht?
Vaak niet, zegt Canadese hoogleraar
Heeft u last van pollen, virussen, fijnstof in uw woning? Met een luchtzuiveraar bent u daar zo vanaf, claimen de talloze aanbieders van de apparaten. Enorme zwendel, zegt een Canadese hoogleraar, en hij staat niet alleen in zijn kritiek.
Hij is er schichtig van geworden. ‘Altijd als ik wat vertel op conferenties over luchtzuiveringsapparaten staat iemand naast me te noteren wat ik zeg.’ Hoogleraar binnenluchtkwaliteit Jeffrey Siegel, van de Universiteit van Toronto, strijdt al jaren tegen bedrijven die hun claims niet waarmaken, en daar heeft hij naar eigen zeggen vijanden mee gemaakt.
Siegel neemt ook geen blad voor de mond. Volgens hem is er een enorme zwendel in luchtzuiveringsapparatuur, met name in ionisatoren. Hij is tijdens zijn carrière bij meerdere rechtszaken betrokken geweest.
Tik ‘air cleaner’ in Google en je stuit op talloze ionisatoren met namen als alpine air, eco quest en germ guardian. Ook op de Nederlandse markt zijn er tientallen te vinden. Ze variëren in prijs van enkele tientjes tot honderden euro’s.
De werking in een notendop:
Door een hoogspanning op een naald of draad te zetten ontstaat een elektrisch veld dat deeltjes in de lucht oplaadt, waaronder fijnstof, roet, pollen, bacteriën en virussen. Geaarde metalen oppervlaktes vangen die partikels vervolgens af. Of de deeltjes klonteren samen en dalen neer.
In sommige ionisatoren zitten ook filters met fijne vezels ingebouwd (Hepa-filters, high-efficiency particulate air), of met actief kool om geurstoffen uit de lucht te vissen.
Hekel
Klinkt goed. Maar sommige apparaten produceren ozon (O3), een gas dat de luchtwegen irriteert. Door chemische reacties tussen ozon en veelvoorkomende stoffen in huis, zoals limoneen uit schoonmaakmiddelen, kunnen bovendien schadelijke vluchtige stoffen en ultrafijne deeltjes ontstaan.
In 2007 was Siegel betrokken bij een collectieve rechtszaak tegen elektronicafabrikant Sharper Image. Diens apparaat, de Ionic Breeze, zou ozon produceren en fijnstof lang niet zo efficiënt wegvangen als het bedrijf beweerde. In de schikking van de rechtbank van Miami lezen we dat het bedrijf waardebonnen van 19 dollar heeft moeten uitdelen aan de gedupeerden (uit te geven aan Sharper Image-producten) en bijna 2 miljoen dollar moest betalen voor de advocaatkosten van de tegenpartij.
Siegel heeft nog steeds een hekel aan ionisatoren. ‘Twintig jaar geleden waren die een grote hit. Toen kregen ze de wind tegen. En nu duiken ze weer op. Je kunt ze voor enkele dollars in China laten maken en vervolgens verkopen voor honderden dollars.’
Er zijn ook luchtreinigers die opzettelijk ozon produceren. Het molecuul is sterk oxiderend en kan stinkende stoffen uit sigarettenrook kapotmaken. ‘Just plug in and start to enjoy clean, mountain fresh air!’, luidt een van de slogans van het bedrijf Alpine Air dat zulke machines verkoopt. Zelf gebruikt het bedrijf overigens liever de term actieve zuurstof. Alpine Air waarschuwt er voor de ozonstand niet te activeren als er iemand in de kamer aanwezig is. In Californië nemen de instanties het zekere voor het onzekere: daar zijn ozonmachines voor huishoudelijke doeleinden verboden.
Gezondheidswetenschapper Michael Brauer van de University of British Columbia (Canada) laat weten dat hij nog nooit een gedegen klinische studie is tegengekomen die aantoont dat mensen met een ionisator in huis minder gauw ziek worden. Hij heeft wel fiducie in Hepa-filters. De filters worden veel gebruikt in de farmaceutische industrie en in ziekenhuizen en hebben hun weg ook gevonden naar de particuliere markt. ‘Studies hebben aangetoond dat Hepa-filters de ernst van astmatische aanvallen helpen verlagen’, zegt Brauer. Hij ziet niet in waarom mensen een elektrostatische luchtwasser (ionisator) verkiezen boven een luchtreiniger met Hepa-filter.
Misschien omdat Hepa-filters vaak meer energie verbruiken, meer geluid produceren en het nodige onderhoud vergen. De kleine, vaak fraai vormgegeven, ioniserende luchtzuiveraars verbruiken vrijwel niets. Sommige niet meer dan 1 watt.
Standaarden
Volgens Ali Alireza, van de Aalborg Universiteit Kopenhagen, is regulering noodzakelijk. ‘Er zijn standaarden nodig voor de controle op luchtzuiveraars om te voorkomen dat fabrikanten apparaten verkopen die de luchtkwaliteit ruïneren’, zegt Alireza, die ook lid is van de ISIAQ, een internationale organisatie die zich inzet voor betere binnenklimaten, en geregeld ionisatoren test en soms ozon vindt.
Milieu-epidemioloog Tim Nawrot, van de Universiteit Hasselt, is het daarmee eens. Doordat er geen Europese standaarden zijn die dicteren hoe schoon de apparaten de lucht moeten maken, kan volgens hem ‘iedereen zo ongeveer op de markt brengen wat hij wil’.
Nawrot wordt ook weleens benaderd door bedrijven die hun uitvinding getest willen zien. ‘Onlangs nog kreeg ik het verzoek om een tapijt te testen dat stofdeeltjes uit de lucht kon vissen. De eerste resultaten zagen er niet gunstig uit. Al snel trok het bedrijf de stekker uit het onderzoek. Ik voerde ook tests uit voor een bedrijf dat elektrostatische luchtzuiveraars maakt voor ziekenhuizen. Die bleken goed te werken. Ik denk dat er ook voor particulieren goede apparaten op de markt zijn. Maar zie het kaf maar eens van het koren te scheiden.’
Een andere belangrijke bron van vervuiling is het fornuis.
Tijdens het bakken, braden en wokken kan de concentratie fijnstof sterk oplopen, zeker wanneer boter en olie walmen.
Zorg voor een goede afzuiginstallatie.
Volgens Jeffrey Siegel zou het ook helpen als we minder materialistisch waren. Meubilair en stoffering brengen een mix van vluchtige organische stoffen in de lucht zoals formaldehyde, en anorganische vluchtige stoffen waaronder chloor- en broomverbindingen (afkomstig uit brandvertragers).
Siegel: ‘Koop niet te snel een nieuw bankstel. Van een oude bank komt veel minder formaldehyde af dan van een nieuwe.’
Nog wat tips:
- Ventileer bij voorkeur s'nachts in een hogere stand dan overdag, de koelere lucht en drogere lucht komt in de warmere ruimte en zal dan ook niet condenseren.
- Bewaar verf en andere vluchtige stoffen niet in de rommelkamer, maar in de schuur.
- Ben ook voorzichtig met schoonmaakmiddelen, indien mogelijk ook in een berging of schuur bewaren.
- Steek niet al te vaak kaarsen aan, een electische is net zo gezellig.
- Het verdampen van 'Etherische oliën' is ook niet aan te raden, eerder sterk af te raden als u of een van uw huisgenoten gevoelige luchtwegen heeft. Het inademen van deze vaak giftige dampen kan soms leiden tot irritatie van de luchtwegen. Bij inademing van dampen, laat het slachtoffer de kamer verlaten om verse lucht te kunnen inademen. Als er zich ernstige ademhalingsklachten voordoen, is medische hulp nodig. Bepaalde groepen patiënten zijn gevoeliger voor de toxiciteit van essentiële oliën: mensen met astma, epilepsie of allergieën, zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven en jonge kinderen.
Omdat al deze oliën specifieke (toxische) eigenschappen hebben, is het moeilijk een classificatie te maken van hun gevaar. Wel zijn oliën van salie, hysop, ceder, eucalyptus en kamfer bijzonder gevaarlijk bij overdosering bij kinderen omdat ze stuipen kunnen veroorzaken. - Zorg voeg goede afzuiging tijdens het koken, bakken en braden. De keuken is een van de grootste bronnen van fijnstof!
- Stofzuig alleen als er geen mensen met gevoelige luchtwegen (astma, bronchitus, COPD en in het bijzonder baby’s jonger dan 12 maanden) in de buurt zijn. Tijdens het stofzuigen breng je namelijk veel fijnstof van de grond in de lucht.
- Een stofzuiger met een HEPA filter kan dit deels voorkomen maar vertouw er maar niet al teveel op!
Kom je een leuke pagina of video tegen over "Fijnstof frisse lucht" dan hoor ik het graag via mail en zal deze hier toevoegen.
WEERHUISKE.nl
Onze 1e website om onze weerdata en gevens te presenteren, online sinds 2012. Tegenwoordig ziet u op deze website de weergegevens van weerdiensten zoals Weeronline en Buienrader.
KLIKWSGB.nl
Onze 2e website om onze weerdata en gevens te presenteren, online sinds 2012. Hier presenteren wij puur onze eigen gegevens en de weersverwachting.
Colandino.nl
Op deze website tonen we de hardware van ons weerstation en geven we ook uitgebeide omschrijvingen en reviews over gebruikte hardware. Onder andere Raspberry Pi, Arduino, Linux, Zelfbouw enz..
KLIK