Veel gestelde vragen
- Is er wel voldoende uranium op de wereld?
- Is er al een oplossing voor het radioactieve afval?
- Wat is de toekomst voor kernenergie?
- Kan met splijtstof uit een kerncentrale een kernbom worden gemaakt?
- Hoe veilig is kernenergie?
- Wat zijn de nadelen van kernenergie?
- Hoeveel elektriciteit komt van kernenergie?
Is er wel voldoende uranium op de wereld?
Uranium is geen zeldzame grondstof. Het komt op aarde ongeveer evenveel voor als tin of lood. Het internationale atoomenergie agentschap (IAEA) in Wenen en het Nucleaire Energie Agentschap (NEA) in Parijs brengen elke twee jaar het zogenaamde ‘Uranium Red Book’ uit. Hierin staat een actueel overzicht van de voorraden en het gebruik van uranium. Hierbij zijn de voorraden gekoppeld aan de kosten, die nodig zijn om het uranium te winnen. Er is ruim 7 miljoen ton uranium gevonden, waarvan zo’n 5.3 miljoen ton met de huidige marktprijs gewonnen kan worden. Per jaar gebruiken alle kerncentrales bij elkaar ongeveer 64.000 ton, dus we kunnen nog zo’n tachtig jaar vooruit.
Wanneer er in de toekomst nieuwe centrales bij komen zal uranium schaarser worden en zal de prijs omhoog gaan. Dan wordt het aantrekkelijk voor mijnbouwbedrijven om te investeren in de exploratie van nieuwe voorraden en kunnen kleinere voorraden toch winstgevend aangeboord worden. Overigens is de prijs van uranium nauwelijks van invloed op de kosten van atoomstroom, die wordt met name bepaald door de bouwkosten van de kerncentrale zelf.
Ondanks het feit, dat er nog voldoende uranium is, is het natuurlijk wel zinvol om er zuinig gebruik van te maken. Dit gebeurt ook; er is een algemene trend om in kerncentrales steeds meer energie uit dezelfde hoeveelheid uranium te halen. Verder wordt uranium, dat in het verleden voor militaire doeleinden was gereserveerd, nu omgezet zodat het in kerncentrales energie kan opwekken. Ook wordt gebruikt uranium gerecycled en worden alternatieve brandstoffen in kerncentrales gebruikt. Een voorbeeld hiervan is zogenaamde MOX splijtstof, dat uit gerecycled uranium en plutonium bestaat.
Naar het begin van deze pagina.
Is er al een oplossing voor het radioactieve afval?
Overal waar met radioactieve stoffen wordt gewerkt, geneeskunde, onderzoek, industrie en elektriciteitsproductie, wordt radioactief afval geproduceerd. De Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) werd opgericht in 1982 en is het bedrijf dat de oplossing voor het Nederlandse radioactief afval in praktische zin waarmaakt. De basis voor de oplossing is dat radioactieve stoffen op natuurlijke wijze hun gevaarzetting verliezen. Met het uitzenden van straling vervalt een radioactieve stof en daarmee verdwijnt de gevaarzetting. Radioactief afval moet daarom worden opgeborgen op een plaats waar de straling geen kwaad kan en moet zolang uit het leefmilieu worden gehouden totdat de radioactiviteit is verdwenen. Dat gebeurt overal ter wereld in twee stappen: eerst opslag bovengronds en daarna berging in de diepe ondergrond.
De COVRA heeft in Zeeland de faciliteiten voor het veilig beheer van alle soorten radioactief afval voor een periode van tenminste 100 jaar. De zorg voor het afval houdt echter niet op na 100 jaar. Nu al worden financiële voorzieningen getroffen en benodigde techniek uitgewerkt voor de volgende stap in het radioactief afval beheer: eindberging. Het inmiddels derde nationale onderzoeksprogramma eindberging radioactief afval (OPERA) vormt daar onderdeel van.
Naar het begin van deze pagina.
Wat is de toekomst voor kernenergie?
Tot nu hebben wij over het splitsen van atomen voor het opwekken van energie gesproken: kernsplijting.
Kernenergie wordt ook nucleaire energie genoemd.
Je kunt nucleaire energie ook opwekken door het samenvoegen van atoomkernen. Dat proces heet kernfusie. Atoomkernen samenvoegen is nog moeilijker dan kernen splitsen.
Je hebt daar net zulke hoge temperaturen en druk voor nodig als in het binnenste van de zon.
Ingenieurs en wetenschappers zijn bezig die techniek te ontwikkelen. Met kernfusie kun je bijna onbegrensd energie produceren met weinig afval.
Tot deze fusietechniek goed onder de knie is, zal kernsplijting in kerncentrales hard nodig blijven om in onze energiebehoefte te kunnen blijven voorzien.
Naar het begin van deze pagina.
Kan met splijtstof uit een kerncentrale een kernbom worden gemaakt?
Beslist niet! Een atoombom bevat een concentratie van meer dan 96 procent van het splijtbare U-235 en andere gevaarlijke stoffen. Splijtstof van een kerncentrale bevat slechts 4 procent U-235. Bovendien heeft een bom bijzonder ingewikkelde apparatuur nodig om af te kunnen gaan.
Een kerncentrale werkt dus met een veel kleinere concentratie (4-5%) splijtbare uranium dan een atoombom.
Andersom kan wel: uit overbodige kernwapens kan reactorbrandstof worden gemaakt. Er zijn wereldwijd ontwapeningsverdragen afgesloten en sindsdien is het aantal kernwapens verminderd. Onderdeel van deze verdragen is het ‘downblenden’ van ‘weapongrade material’. Dat betekent dat het hoogverrijkte materiaal uit kernwapens wordt vermengd met verarmd uranium tot zo’n 4-5%.
Dit kan dan als splijtstof voor het opwekken van elektriciteit in een kerncentrale dienen. Dit uranium is dan niet meer geschikt voor kernwapens. Van wapens naar ploegscharen dus.
Naar het begin van deze pagina.
Hoe veilig is kernenergie?
De veiligheid van de kernenergieketen (van het delven tot en met het opslaan van afval) is bijzonder groot.
Hoe vreemd het ook klinkt, ongelukken als in 1986 in Tsjernobyl hebben daaraan bijgedragen. Er ontstond nog strengere internationale regelgeving en controle. Ook nationaal gelden er strenge eisen voor de nucleaire sector. De Nederlandse kerncentrale bijvoorbeeld hoort bij de 25% veiligste ter wereld.
Westerse kerncentrales zijn voortdurend verbeterd, nieuwe worden zo veilig mogelijk gebouwd. Vaak wordt gebruik gemaakt van ‘passief veilige’ veiligheidssystemen die werken met zwaartekracht (die doet het altijd). Veel systemen zijn dubbel of driedubbel uitgevoerd en werken ook in extreme omstandigheden en zonder menselijke bediening.
Er kan een ongeluk gebeuren in een kerncentrale, maar hij zal altijd in een veilige toestand kunnen worden gebracht.
In de westerse wereld is internationaal toezicht en samenwerking rond de veiligheid. Kennis en nieuwe inzichten worden gepubliceerd en dus met elkaar gedeeld. In Nederland houdt de Kernfysische Dienst van het ministerie van VROM een constante vinger aan de pols. Over de veiligheidssituatie wordt aan het parement gerapporteerd.
Naar het begin van deze pagina.
Wat zijn de nadelen van kernenergie?
Alle bronnen voor het opwekken van elektriciteit hebben nadelen en dat geldt ook voor kernenergie.
- Er ontstaat namelijk radioactief afval.
- Dit afval mag niet in het milieu komen en blijft lang gevaarlijk.
- Er zijn technische gesproken goede oplossingen voor kernafval.
Wel is het moeilijk voor mensen om te accepteren dat het afval zo lang radioactief blijft.
Westerse kerncentrales nemen de volle verantwoording voor al hun afvalstoffen. Zo wordt de opslag van radioactief afval en het na gebruik afbreken van de kerncentrale in de kosten meeberekend. Strenge voorschriften regelen de behandeling en de veilige opslag van het afval.
Naar het begin van deze pagina.
Hoeveel elektriciteit komt van kernenergie?
In Europa wordt ongeveer 30% van alle elektriciteit nucleair opgewekt. Frankrijk heeft hierin het grootste aandeel met 78% kernenergie. In Nederland gebruiken we voor ongeveer 15% kernenergie waarvan 9% geïmporteerd wordt. Kolencentrales hebben nog altijd het grootste aandeel bij het maken van elektriciteit in de wereld (39%) en in Nederland 24%.
De meeste landen streven ernaar elektriciteit uit verschillende bronnen te maken. Dat voorkomt afhankelijkheid van één soort en houdt tegelijkertijd de CO2 (koolstofdioxide)-uitstoot zo laag mogelijk.
Naar het begin van deze pagina.